Ahlat Sahil Kalesi içinde, İskender Paşa Camisinin karşısında yer alan Kadı Mahmut Camii, tarihi ve mimari özellikleriyle dikkat çekiyor. Osmanlı dönemine ait bu yapı, Gazi Kadı Mahmut tarafından 1597 yılında inşa edilmiştir. Caminin yapımında dikdörtgen bir plan benimsenmiş ve bu plan sayesinde yapı, döneminin mimari anlayışını yansıtmaktadır.
Etkileyici Mimari Tasarım
Kadı Mahmut Camii, son cemaat yeri ve ibadet mekânı olarak iki ana bölümden oluşmaktadır. Son cemaat yeri, üç kubbe ile örtülmüşken, ana mekânı ise tek bir kubbe taçlandırıyor. Bu detaylar, yapının sade ama etkileyici bir mimari tarza sahip olduğunu gösteriyor. Kuzeybatı köşesine yapışık olarak inşa edilen minaresi ise tek şerefesiyle yapıya özgün bir dokunuş katıyor.
Tarihi Önemi
Caminin hem kitâbesi hem de vakfiyesi bulunmaktadır. Bu, yapının yalnızca bir ibadet mekânı olmadığını, aynı zamanda döneminin sosyal ve kültürel dokusuna önemli katkılar sunduğunu gözler önüe sermektedir. Caminin mimarı ve yaptıranı olan Kadı Mahmut, bölgeye kazandırdığı bu eserle Osmanlı mimarisine önemli bir miras bırakmıştır.
Kitabenin Anlamı
Kadı Mahmut Camii'nin kitâbesi, hem yapının inşa tarihini hem de hayrat sahibinin duasını içeriyor:
- Ey Allah'ım, ikram sahibi Kadı Mahmud'un bu hayrını rızana nail kıl.
- Hâtif, güzel bir ifadeyle bunu söylediği zaman, onun (caminin) tamamlanma tarihi Hicri 992 oldu.
- Haram aylardan Zilhicce'nin sonları, din kadısının (Kadı Mahmud) vefat tarihidir.
Kitabenin Transkripsiyonu
Osmanlıca yazılmış olan kitabe, şu şekilde okunmaktadır:
Ey Hak rızâ bikerd in hâcetî
Kâdî Mahmud sâhib-i ikrâm-ı bûd
Hâtif hoşku ki mikufet zamân
Tarihâş makbul 992 hâs-u 'âm bûd
Kâdi-d-din şud zî-muvetteş târihi
Ahir Zilhiccetü'l ihrâm-ı bûd
Ziyaretçiler İçin Önemli Bir Durak
Kadı Mahmut Camii, gerek tarihi dokusuyla gerekse mimari detaylarıyla yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Osmanlı mimarisine ve tarihi yapılara meraklı olanlar için mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri olarak öne çıkıyor.
Bu özel eser, Ahlat'ın tarih ve kültür mozaiği içindeki önemli parçalarından biri olmaya devam ediyor.